Zorgfraude of zorgcriminaliteit: wat is het verschil?

In het nieuws en in gesprekken met gemeenten en zorgaanbieders duikt steeds vaker de term ‘zorgcriminaliteit’ op. Veel mensen kennen al het begrip ‘zorgfraude’, maar wat is nu precies het verschil tussen deze twee? En waarom is het belangrijk om dat onderscheid te maken? In dit artikel leggen we het uit aan de hand van duidelijke voorbeelden.

Wat is zorgfraude?

Zorgfraude is het opzettelijk misleiden van het zorgsysteem met als doel financieel gewin. Het gaat vaak om oneerlijke declaraties of het verkeerd inzetten van zorgmiddelen. Zorgfraude komt voor bij zowel zorgaanbieders als cliënten.

Slechts een paar voorbeelden: 

• Een zorgorganisatie declareert uren zorg die nooit geleverd zijn.
• Een cliënt gebruikt zijn persoonsgebonden budget (PGB) voor privé-uitgaven.
• Een thuiszorgmedewerker laat cliënten tekenen voor zorgmomenten die niet hebben plaatsgevonden.

Zorgfraude is strafbaar en valt onder het Wetboek van Strafrecht, maar het is meestal een individuele vorm van misbruik van het zorgstelsel.

Wat is zorgcriminaliteit?

Zorgcriminaliteit is een bredere en vaak ernstigere vorm van misbruik. Het omvat zorgfraude, maar gaat verder dan dat. Denk aan georganiseerde criminaliteit die het zorgsysteem gebruikt als dekmantel voor illegale praktijken. Vaak is er sprake van ondermijning: criminelen die via schijnbaar legitieme zorgorganisaties invloed uitoefenen op de samenleving.

Slechts een paar voorbeelden: 

• Een zorginstelling wordt gebruikt om geld wit te wassen via valse declaraties.
• Criminelen zetten zorgbedrijven op om personeel zwart uit te betalen of mensen uit te buiten.
• Toezichthouders of klokkenluiders worden geïntimideerd of bedreigd wanneer ze onregelmatigheden melden.

Zorgcriminaliteit is vaak georganiseerd, structureel en moeilijker op te sporen. Het raakt de integriteit van het hele zorgstelsel én de veiligheid van medewerkers en cliënten.

Waarom is dit onderscheid belangrijk?

Als we alles onder de noemer ‘fraude’ scharen, missen we het grotere probleem van georganiseerde misdaad in de zorg. Door expliciet te spreken over zorgcriminaliteit, erkennen we de ernst en reikwijdte van het probleem. Dit helpt gemeenten, inspectiediensten en andere partners om gerichter samen te werken en preventie- en opsporingsmaatregelen af te stemmen.

Daarnaast is het belangrijk voor zorgaanbieders en professionals om alert te zijn op signalen van criminaliteit. Niet alleen administratieve afwijkingen, maar ook signalen zoals plotselinge veranderingen in eigenaarschap, onverklaarbare rijkdom of angst bij medewerkers kunnen duiden op ondermijning.

Tot slot

Zorgfraude is een probleem, maar zorgcriminaliteit is een bedreiging voor het vertrouwen in de zorg. Door het verschil te herkennen en serieus te nemen, dragen we bij aan een weerbare en veilige zorgsector.

Fair Care Solutions helpt gemeenten en zorgaanbieders om risico’s inzichtelijk te maken en integriteit in de zorg te versterken. Wilt u graag in gesprek met ons hoe wij onze technologie voor uw gemeente of zorginstantie kunnen inzetten? Neem gerust contact met ons op.